İçindekiler
Sultan V. Murat , Mason Cemiyeti’ne katılan tek padişah olduğu için Osmanlı İmparatorluğu’ndaki en tartışmalı padişahlardan biri olarak kabul edilir.
Sultan V. Murad kısa bir süre iktidarda kaldı ve amcası Sultan Abdülaziz’in öldürülmesinin ardından yaşadığı sinir krizi nedeniyle tecrit edildi.
Sultan V. Murat’ın Soyu ve Ailesi
Sultan V. Murad’ın Ertuğrul Gazi’ye kadar olan soy ağacı şu şekildedir:
Ertuğrul Gazi oğlu Osman Gazi oğlu Orhan Gazi oğlu I. Murad oğlu I. Bayezit oğlu Mehmed Çelebi oğlu II. Murad oğlu Fatih Sultan Mehmed oğlu II. Bayezıt oğlu Yavuz Sultan Selim oğlu Sultan Süleyman oğlu II. Selim oğlu III. Murad oğlu III. Mehmed oğlu Ahmed oğlu İbrahim oğlu IV. Mehmed oğlu III. Ahmed oğlu Abdülhamid oğlu II. Mahmud oğlu Abdülmecid oğlu Sultan Murad’dır.
Sultan 5. Murat’ın Erken Hayatı
Sultan V. Murad, Çırağan Sarayı’nda büyümüş, Fransızca ve piyanonun yanı sıra Kuran-ı Kerim, Osmanlıca ve hadis öğrenmiştir.
Padişah ayrıca Fransız edebiyatı ve Türk belagatında da eğitim görmüş, şiir ve müziğe meyilli bir zattır.
Genç şehzadenin, Topkapı sarayını büyük meblağlar harcayarak birkaç kez imar ettirmesi ve değişiklikler yapması, mimariye ve sanata ilgisini artırdı.
Bazı kaynaklara göre, Şehzade Murad uzun süre düşüncelere dalar, çoğunlukla karamsar bir ruh haline bürünürdü.
Şehzade, amcası Sultan Abdülaziz ile birlikte Mısır ve Avrupa gezisine katılmış, Batılılaşmaya meyilli fikirleri nedeniyle III. Napolyon ve Kraliçe Victoria’ya hayranlık duymuştur.
Şehzade Murad, Jön Türkler Cemiyeti ile temasa geçerek özel olarak Masonlar Cemiyeti’ne katılmıştır.
Sultan V. Murat, Osmanlı ailesinin Masonluğa katılan ilk üyesi olmuş ve ülkede “Doğu Enver” adı verilen ayrı bir Mason şubesi kurulmasını önermiştir. Ayrıca o dönemde uygulanmayan mason ayinlerinin Türkçe olarak tekkede yapılmasını teklif etmiştir.
Sultan Abdülaziz, Şehzade Murad’ın üzerindeki kontrolünü sıkılaştırarak yaya olarak dışarı çıkmasını engellemiş, her dışarı çıkmak istediğinde önceden izin alması şartıyla yalnızca insanların göremeyeceği kapalı bir vagonda yürümesine izin vermiştir.
Şehzade Murad bir Fransız hukukçudan, iktidara geldikten sonra görev süresi boyunca uygulayacağı bir Osmanlı anayasası hazırlamasını istemiştir.
Sultan Abdülaziz, Şehzade Murad’ı veliahtlığ‘ın yetkisinden çıkarmaya çalışmış, ancak kendisine karşı düzenlenen darbe ile hal’edilince bu durum ortadan kakmıştır.
Sultan V. Murad’ın Saltanatı
Sultan V. Murat, anayasa yanlılarıyla işbirliği yaparak amcası Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra iktidara gelmiştir.
Sultan V. Murad tahta doğal yollarla çıkmamış, amcası Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra, iktidara geldiği birkaç gün içinde şiddetli bir şok yaşamıştır.
Padişah, amcasının ölümüyle dehşete düşmüş çeşitli kereler canına kastetmiştir. Bulunduğu ruh hali bir padişah olarak görevlerini yerine getirmesine engel olmuştur.
Hükümet, kılıç kuşanma merasimini ertelemek durumunda kalmış, yabancı büyükelçiler itimadnâmelerini yeni padişahtan alamamışlardır. Padişahın hastalığı giderek ağırlaşmış, nihayet padişahın psikolojik durumunu incelemek için Avusturyalı bir psikiyatrist çağrılmıştır.
Avusturyalı doktor, Sultan V. Murad’ın kendisini amcası Sultan Abdülaziz’i ölümünden sorumlu tuttuğu için psikolojik bir çöküntüden muzdarip olduğunu ifade etmiştir.
Bakanlar, psikolojik ve fiziksel sağlığı muntazam olan Şehzade II. Abdülhamid’e yönelmiş ve ondan iktidarı üstlenmesini ve kardeşini tahttan indirmesini istemişlerdir, ancak Abdülhamid, Sultan Murad’ın iyileşmesi için beklemeyi tercih etmiştir.
Ayan ve bakanlar, Sultan V. Murad’ın yönetim bakımında aciz olduğuna dair bir fetva veren Şeyhülislam ile bir araya gelerek Sultan II. Abdülhamid tahta çıkarılmıştır. Böylece Sultan V. Murad, Osmanlı İmparatorluğunu sadece iki ay yöneterek Osmanlı’nın en kısa hüküm süren padişahı olmuştur.
Sultan’ın Tahttan İndirildikten Sonraki Hayatı
Yaklaşık dokuz ay hapis yattıktan sonra V. Murad zihinsel gücünü geri kazanmıştır. Hapsedilmesinin ilk iki yılı, destekçilerinin onu kurtarmak ve tahta geri döndürmek için bulunduğu üç girişime tanık olunmuş, ancak üçü de yalnızca Sultan II. Abdülhamid’in tecrit önlemlerini sıkılaştırılmasına yol açmıştır.
Sultan V. Murad’ın Vefatı
Şeker hastası olan Sultan Murad, 29 Ağustos 1904 tarihinde Çırağan Sarayı’nda vefat etmiş, cenazesi herhangi bir duyuru veya resmi tören yapılmadan kaldırılmıştır.
Ayrıca bakınız: Enderun Mektebi
Cenazesi Topkapı Sarayı’nda yıkanarak kefenlenmiş, ardından Bahçekapı’daki Hidayet Camii’ne nakledilmiştir. Cenaze töreninin ardından İstanbul Yenicamii’ye annesi Şevkefza Sultan’ın yanına defnedilmiştir.
