İçindekiler
Yunus Emre, M.S. 1238 doğumlu ve Türk kültürünü büyük ölçüde etkilemiş en ünlü Türk halk şairlerinden biridir. Yunus Emre aynı zamanda ünlü bir Sufidir. Onun şiirleri Türkçe dilinde yazılmış birçok gizli anlam ve imge ile doludur.
Aşağıdaki yazımızda, “Garip Yunus” anlamına gelen Yunus Al Gharib lakabıyla tanınan ünlü Türk şairi Yunus Emre’nin hayatını gelin birlikte inceleyelim.
Yunus Emre Kimdir?
Yunus Emre, Türk edebiyatını büyük ölçüde etkilemiş ünlü bir Müslüman Türk şairdir. M.S. 1238’de doğmuş, M.S. 1321’de ölmüştür.
Yunus, gençliğinde annesiyle birlikte yaşamış ve bazı tarihi kaynaklara göre zaman zaman kendisine “Garip Yunus” denilmesi nedeniyle kendini yalnız ve yabancılaşmış hissetmiştir. Yunus Emre, bağ ve bahçelerin ortasında derin bir tefekkür halinde dolaşmıştır.
Yunus Emre’nin yaşadığı yıllar Moğolların Anadolu’yu işgaline ve Türkler ile Moğollar arasında uzayıp giden savaşlara tanık olmuş ve o dönemde Anadolu’da kıtlık ve tahribat yayılmıştır.
Yunus Emre, Kayseri, Tebriz, Sivas, Merv, Bağdat, Nahçıvan ve Şiraz gezileri başta olmak üzere birçok şehri ve ilçeyi gezmiştir.
Yunus Emre, bugün Eskişehir eyaletinin Sivrihisar’ına bağlı olan Sarıköy (Günümüzde Yunus Emre olarak anılır.) kasabasında doğmuş, Selçuklu devletinin Anadolu’da hüküm sürdüğü yıllarda yaşamıştır.
Yunus Emre’nin Şöhretinin Sırrı Nedir?
Yunus, insani değerleri, insan sevgisini ve toplumsal barışı anlatan şiirleriyle ün kazanmıştır.
Yunus Emre’nin şiirinin son dönem Türk mutasavvıfları üzerinde büyük etkisi olmuş ve MS 1910’dan sonra Türk milli şiirinin Rönesans’ının mimarı olan şairlere de ilham vermiştir.
Türkler, Yunus Emre’yi bir destan kahramanı ve salihlerin dervişi olarak görürler. Çünkü Yunus, kuytu köşeleri bulmuş, buraları hayat dolu yerler haline getirmiştir.
Yunus Emre’nin En Önemli Eserleri Nelerdir
Yunus, “Divan” adı verilen birçok seçkin şiirin müellifidir. Yunus Emre, mutasavvıf Mevlana Celaleddin Rumi’nin meşhur Mesnevi kitabına benzer bir üslupla dini öğütler verdiği Risâletü’n-Nushiyye kitabını da kaleme almıştır.
Yunus Emre, 573 bölümden oluşan Risâletü’n-Nushiyye’yi MS 1308’de yazmıştır.
Yunus Emre Divanı’nın mevcut nüshaları şunlardır: Fatih nüshası, Nur-i Osmani nüshası, Yahya Efendi nüshası, Karman nüshası, Balıkesir nüshası, Niyazi Mısrî nüshası, Bursa nüshası.
Tasavvuf ve Yunus Emre
Yunus Emre, şiirinin tasavvufi yönünün açıkça ortaya çıktığı Türk tasavvuf edebiyatında kendine has bir üslubun kurucusudur.
Yunus Emre insanın kendisiyle, eşyayla ve Allah ile olan ilişkilerini ele aldığı gibi ölüm, doğum, hayata adanma, adalet ve insan sevgisi gibi konuları da ele almış ve tüm bu konuları tasavvuf düşüncesini temel alarak işlediği kabul edilmiştir.
Yunus Emre’nin hayatıyla ilgili pek çok hikaye mevcuttur ancak en doğru kabul edileni, Yunus’un Ankara’nın Nallıhan ilçesinde yaşayan ve o dönemde olgunluğa erişen Tasavvuf Şeyhi Tapduk Emre‘nin yanında uzun zaman geçirdiğidir.
Birçok tarihi kaynak, Yunus Emre’nin, köyündeki bir kıtlık sırasında ünlü mutasavvıf Hacı Bektaş Veli ile görüştüğünden bahseder.
Yunus Emre’nin Şiirini Diğerlerinden Ayıran Nedir?
Yunus Emre’nin şiirleri, zamanının diğer şiirlerinin müellifi şairlerinden farklı olarak yerel Anadolu Türkleri tarafından konuşulan yaygın Türkçe ile yazıldığından, şiirleri derin anlamları ve bilgeliği, sade üslup ile dile getirmesiyle ile öne çıkar.
Yunus Emre’nin ağırlıklı olarak ilahi aşk ve insan kaderi temalarını konu alan şiirleri, taşıdığı derin duygular ve dolaysız anlatımıyla ayırt edilir.
Yunus şiirleri muhteva, şekil ve dil bakımından musiki ile harmanlanabilme özelliğiyle de öne çıkmış, bu da ezberleme kolaylığına katkı sağlamıştır.
Yunus Emre’nin Ölümü
Garip Yunus, M.S. 1321 yılında 83 yaşında vefat etmiş ve Eskişehir’de bulunan Mihalıççık’a defnedilmiştir.
