Inhoudsopgave
Halide Edip Adıvar is een baanbrekende figuur in de annalen van de Turkse literatuur en geschiedenis . Haar levensreis, geboren aan het einde van de 19e eeuw, omvatte een periode van diepgaande transformatie in Turkije, waarbij ze getuige was van de nadagen van het Ottomaanse Rijk, de tumultueuze jaren van de Nationale Beweging en de geboorte van de moderne Turkse Republiek. Adıvar was niet slechts een toeschouwer, maar gaf actief vorm aan het intellectuele en politieke discours van haar tijd.
Naast haar romans en geschriften verdiepte Adıvar zich in politiek, onderwijs en activisme, verdedigde ze de rol van vrouwen in de samenleving en speelde ze een cruciale rol tijdens cruciale momenten in de geschiedenis van het land. Haar veelzijdige nalatenschap blijft een bewijs van haar onuitwisbare invloed op de Turkse cultuur en het Turkse denken.
Invoering
Halide Edip Adıvar , geboren in 1882 in het hart van het Ottomaanse Rijk, Istanbul , was verweven met belangrijke sociaal-politieke gebeurtenissen uit haar tijd. Als we haar leven doorkruisen, krijgen we een unieke lens om de transformaties te bekijken die Turkije onderging, van de laatste jaren van het Ottomaanse Rijk tot de opkomst van de moderne Turkse republiek.
Het vroege leven van Halide Edip Adıvar
Halide Edip Adıvar was de dochter van de hoofdbediende van het keizerlijke Ottomaanse paleis, Mehmet Edip Bey uit Selanik, en Bedrifâm Hanım. De vroege dood van haar moeder wierp een schaduw op haar jeugd, waardoor ze een groot deel ervan onder de verzorgende zorg van haar grootmoeder doorbracht.
De omgeving waarin ze opgroeide zorgde ervoor dat ze geen gewoon meisje was. Nadat ze na zijn hertrouwen was teruggekeerd naar het huis van haar vader, ging ze naar het American College. Dit werd aangevuld met lessen van gewaardeerde persoonlijkheden: Rıza Tevfik voorzag haar van inzicht in de Turkse literatuur en filosofie, Salih Zeki liet haar kennismaken met wiskunde en Şükrü Efendi was haar gids in de Arabische taal.
Professioneel begin en persoonlijk leven
Huwelijk : In 1901, direct na haar afstuderen, trouwde ze met haar leermeester Salih Zeki. Deze unie bracht twee zonen voort. Ze kregen twee zonen: Ayetullah en Hikmetullah Togo, de laatste genoemd ter ere van de Japanse zeeoverwinning op Rusland. Na het hertrouwen van haar eerste echtgenoot gingen ze in 1911 uit elkaar. Hierna nam ze in haar geschriften de achternaam “Edip” aan. Later, in 1917, terwijl ze in Syrië was, trouwde ze met Dr. Adnan Adıvar, die ze al sinds haar schooltijd kende.
Literaire inspanningen : Aangemoedigd door haar leraar Engels vertaalde ze ‘Mother’ van John Abbot. Dit werk, gepubliceerd als ‘Mader’, leverde haar de ‘Şefkat Nişanı’-prijs op van sultan Abdülhamid. De afkondiging van het Tweede Constitutionele Tijdperk in 1908 markeerde het begin van haar literaire reis.
Ballingschap : vanwege haar geschriften en politieke standpunt dwong de nasleep van het incident van 31 maart haar om naar Egypte te vluchten en later naar Engeland te verhuizen. De afwikkeling van de gebeurtenissen bracht haar echter in 1909 terug naar Turkije, waar Halide Edip Adıvar pedagogiek op zich nam in Dârülmuallimât .
Literaire en politieke ondernemingen
Journalistiek : Onder het pseudoniem ‘Halide Salih’ begon ze haar schrijfreis bij de krant Tanin, onder leiding van Tevfik Fikret. Ondanks bedreigingen bleef ze volhouden en droeg ze bij aan meerdere publicaties.
Activisme: De vurigheid van Halide Edip Adıvar kwam duidelijk tot uiting tijdens het incident van 31 maart, een politieke onrust. Uit angst voor moord vluchtte ze naar Egypte, maar keerde in 1909 terug en zette haar literaire bezigheden voort.
Bijdragen: Als lerares en inspecteur voor meisjesscholen observeerde ze de achterafstraatjes van Istanbul , wat de inspiratie vormde voor haar beroemde roman ‘Sinekli Bakkal’. Tijdens de Balkanoorlog richtte ze de eerste vrouwenvereniging op, Teali-i Nisvan Cemiyeti.
Tijdperk van de Eerste Wereldoorlog: Halide Edip Adıvars betrokkenheid bij het sociaal-politieke toneel werd groter. In 1917 schreef ze “Mev’ud Hüküm” en haar eerste toneelstuk “Kenan Çobanları.” Na de Eerste Wereldoorlog geloofde ze in de noodzaak van een organisatie om de veerkracht van Turkije te demonstreren. Halide Edip Adıvar speelde een belangrijke rol in de kortstondige maar invloedrijke Wilson Principles Society in 1918.
Oppositie tegen bezetting: Na de bezetting van Izmir in 1919 uitte Halide Edip Adıvar tijdens verschillende bijeenkomsten heftig haar verzet, waarbij ze met name een blijvende indruk achterliet met haar toespraak in Sultanahmet.
Politiek: Na de Nationale Beweging verlieten Halide Edip en haar man Turkije vanwege politieke meningsverschillen in 1924. Tijdens haar ballingschap tot 1939 (behoudens een kort bezoek in 1935) ontpopte ze zich als een onofficiële ambassadeur voor Turkije, die lezingen hield en artikelen schreef , vooral in Engeland.
Anadolu Ajansı (AA): Gesprekken met Yunus Nadi leidden tot het idee om een persbureau op te richten. De naam “ Anadolu Ajansı ” werd geboren uit hun wederzijds begrip dat Anatolië een cruciale rol zou spelen bij het redden van de natie. De steun van Mustafa Kemal Paşa versterkte het concept en Anadolu Ajansı werd officieel opgericht op 6 april 1920. Door de jaren heen is AA uitgegroeid tot een belangrijke mondiale nieuwsbron, die nieuws in meerdere talen biedt, waaronder 13 verschillende talen.
Vrouwenrechten en onderwijs: In het begin van haar carrière legde ze sterk de nadruk op onderwijs voor vrouwen en kinderen. Halide Edip Adıvar was een cruciale kracht achter de Teâli-i Nisvân Society, die de actieve deelname van vrouwen aan het sociale leven promootte.
Rol in de Balkanoorlog: Tijdens deze tumultueuze periode diende ze als verpleegster in ziekenhuizen die waren opgericht door de Teâli-i Nisvân Society.
Associatie met Mustafa Kemal Atatürk: Tijdens de bezetting van Izmir in 1919 hield Halide Edip Adıvar gepassioneerde toespraken, waarin hij zich verzamelde voor de Nationale Beweging. Haar sterke band met Mustafa Kemal Atatürk, de grondlegger van het moderne Turkije, begon rond deze periode. Hun professionele relatie werd gekenmerkt door wederzijds respect en intense intellectuele uitwisselingen.
Werken van Halide Edip Adıvar
Romans :
- Heyula (1908) – Spook
- Raik’in Annesi (1909) – Raik’s moeder
- Seviye Talip (1910) – Seviye Talip
- Handan (1912) – Handan (hetzelfde, want het is een persoonlijke naam)
- Yeni Turan (1912) – Nieuwe Turan
- Son Eseri (1913) – Haar laatste werk
- Mev’ud Hüküm (1918) – Beloofd vonnis
- Ateşten Gömlek (1923) – Het overhemd van de vlam
- Vurun Kahpeye (1923) – Sla de hoer
- Kalp Ağrısı (1924) – Hartzeer
- Zeyno’nun Oğlu (1928) – Zeyno’s zoon
- Sinekli Bakkal (1936) – De kruidenier met vliegen
- Yolpalas Cinayeti (1937) – De Yolpalas-moord
- Tatarcık (1939) – De kleine Tataar
- Sonsuz Panayır (1946) – De eeuwige beurs
- Döner Ayna (1954) – Draaiende spiegel
- Akile Hanım Sokağı (1958) – Akile Hanım-straat
- Kerim Ustanın Oğlu (1958) – De zoon van meester Kerim
- Sevda Sokağı Komedyası (1959) – De komedie van Love Street
- Çaresaz (1961) – Wanhopig
- Hayat Parçaları (1963) – Stukken van het leven
Korte verhalen:
- İzmir’den Bursa’ya (met Yakup Kadri, Falih Rıfkı en Mehmet Asım Us, 1922) – Van Izmir tot Bursa
- Harap Mabetler (1911) – Verwoeste tempels
- Dağa Çıkan Kurt (1922) – De wolf die naar de berg ging
Theater:
- Kenan Çobanları (1916) – De herders van Kenan
- Maske ve Ruh (1945) – Masker en ziel
Memoires:
- Türkün Ateşle İmtihanı (1962) – Het proces tegen de Turk met vuur
- Mor Salkımlı Ev (1963) – Het huis met paarse blauweregen
TL; DR
Halide Edip Adıvar, geboren in Istanbul in 1882, was een emblematische figuur in de Turkse geschiedenis, bekend om haar literaire werken, politiek activisme en belangrijke bijdragen tijdens de transformatieve jaren van Turkije. Haar omgang met leiders als Mustafa Kemal Atatürk, haar inspanningen op het gebied van onderwijs en vrouwenrechten, en haar vertegenwoordiging van Turkije in het buitenland tijdens haar ballingschap maakten haar tot een onvergetelijke figuur in de Turkse cultuur en geschiedenis.
