فهرست مطالب
استانبول، آنتالیا یا ازمیر: هر کسی که سعی کرده باشد در کلانشهرهای ترکیه تنها به وسایل نقلیه عمومی یا تاکسیها تکیه کند، با چالشهای آن آشناست. اتوبوسهای شلوغ و تاکسیمترهای غیرقابل پیشبینی، خیلی زود آرزوی استقلال در رانندگی را در دل زنده میکنند. اما آیا خارجیها اصلاً میتوانند در ترکیه بدون مشکل خودرو بخرند؟
پاسخ کوتاه این است: بله.
اما پاسخ طولانی کمی پیچیدهتر است. در واقع نه تنها «یک» راه، بلکه دو مسیر کاملاً متفاوت برای داشتن خودروی شخصی وجود دارد که بستگی به وضعیت اقامت شما دارد. در این راهنما، شما را از میان مارپیچ بوروکراسی ترکیه از وقت دفترخانه رسمی تا «قانون بدنام ۶ ماهه» گواهینامه عبور میدهیم. ما از اطلاعات خشک ویکیپدیا پرهیز کرده و بر آنچه در عمل در سال ۲۰۲۵ اهمیت دارد، تمرکز میکنیم.
مسیر ۱ در مقابل مسیر ۲: به کدام پلاک نیاز دارید؟
قبل از اینکه به دنبال مدلهای ماشین بگردید، باید یک تصمیم استراتژیک بگیرید. در ترکیه، ما بین دو نوع خرید خودرو برای خارجیها تفاوت قائل میشویم:
۱. خرید عادی (پلاک ترک)
این مسیر استاندارد برای اکثر مهاجران و مقیمان است. شما یک خودرو (نو یا دستدوم) را دقیقاً مانند یک شهروند ترکیه میخرید. این یعنی:
- شما قیمت کامل را شامل مالیات بسیار بالای ÖTV (مالیات بر مصرف ویژه) و KDV (مالیات بر ارزش افزوده، در حال حاضر ۲۰٪) پرداخت میکنید.
- مزیت: شما میتوانید بعداً خودرو را به هر کسی بفروشید چه ترک و چه خارجی. ارزش فروش مجدد آن ثابت میماند.
- عیب: خودروها در ترکیه به دلیل مالیات، به مراتب گرانتر از کشورهایی مثل ایران یا کشورهای اروپایی هستند.
آیا به قیمتهای روز علاقه دارید؟ نگاهی به لیست قیمت اوپل ترکیه میتواند دید خوبی از سطح قیمت خودروهای صفر کیلومتر به شما بدهد.
۲. پلاک آبی معاف از مالیات (سری MA MZ)
تحت شرایط خاصی، خارجیها میتوانند خودرو را بدون مالیات (از یک خارجی دیگر) بخرند یا وارد کنند. این خودروها پلاکی دریافت میکنند که با حروف MA تا MZ شروع میشود.
- چه کسی واجد شرایط است؟ بازنشستگان خارجی، دارندگان اجازه کار (Work Permit)، دیپلماتها و دانشجویان خارجی. توجه: توریستهای عادی یا دارندگان اقامت توریستی بدون اجازه کار، معمولاً واجد شرایط نیستند.
- مزیت: شما از پرداخت مالیات سنگین ÖTV معاف میشوید که صرفهجویی مالی بسیار بزرگی است.
- عیب: شما فقط میتوانید خودرو را به خارجیهای واجد شرایط دیگر بفروشید؛ بنابراین بازار فروش آن کوچکتر است. همچنین فقط مالک و خانواده درجه یک (همسر و فرزندان) حق رانندگی با آن را دارند.
فرآیند خرید: در دفترخانه (نوتر) چه میگذرد؟
برخلاف بسیاری از کشورها، در ترکیه هیچ کاری بدون حضور در محضر (نوتر) انجام نمیشود. فروش «دستی» یا خیابانی اعتبار قانونی ندارد. فرآیند بسیار دقیق تنظیم شده و امروزه بسیار ایمن است.
پیشنیازها
برای اینکه نوتر بتواند معامله را ثبت کند، حتماً به این موارد نیاز دارید:
- پاسپورت: ترجمه رسمی و تأیید شده پاسپورت در دفترخانه.
- کد مالیاتی (Vergi Numarası): یا شماره شناسایی خارجی (YKN) که روی کارت اقامت (کیملیک) شما درج شده است.
- کارت اقامت معتبر (Ikamet): اگرچه تئوری خرید با کد مالیاتی ممکن است، اما برای بیمه و پلاک، داشتن آدرس و اقامت ضروری است.
نکته حرفهای: اگر به زبان ترکی مسلط نیستید، طبق قانون باید یک مترجم رسمی همراهتان باشد. برای اطلاعات بیشتر درباره هزینهها، مقاله ما درباره هزینههای نوتر در ترکیه را بخوانید.
مراحل گامبهگام
- کارشناسی خودرو (Ekspertiz): هرگز خودروی کارکرده را بدون گزارش کارشناسی جدید نخرید. این مراکز مستقل، موتور، رنگ و بدنه (برای تشخیص تصادفات) را چک میکنند.
- وقت نوتر: خریدار و فروشنده در دفترخانه حاضر میشوند. نوتر سیستم را چک میکند تا مطمئن شود خودرو بدهی مالیاتی یا جریمه پرداخت نشده ندارد.
- پرداخت وجه: دوران کیفهای پر از پول نقد گذشته است. امروزه از «سیستم پرداخت امن» (Güvenli Ödeme Sistemi) بانکها استفاده میشود. پول زمانی آزاد میشود که نوتر فروش را تأیید کند.
- تحویل مدارک: شما بلافاصله برگه موقت سند را دریافت میکنید. کارت اصلی ماشین (Ruhsat) بعداً از طریق پست ارسال میشود یا قابل دریافت است.
اگر به دنبال خرید آنلاین هستید، سایت «Sahibinden» رهبر بازار است که عملکردی شبیه به دیوار یا باما در ایران دارد.
مراقب دام باشید: گواهینامه رانندگی
بسیاری از خارجیها در این تله گران میافتند. بله، شما اجازه دارید با گواهینامه خارجی خود در ترکیه رانندگی کنید اما فقط برای ۶ ماه بعد از آخرین ورود به کشور.
اگر بیش از شش ماه بمانید، گواهینامه شما نامعتبر شده و ریسک جریمههای سنگین به دلیل رانندگی بدون گواهینامه وجود دارد. دو راه پیش رو دارید:
- معادلسازی: گواهینامه خود را به گواهینامه ترکی تبدیل کنید (معمولاً گواهینامه اصلی شما ضبط میشود).
- خروج از کشور: از ترکیه خارج شده و دوباره وارد شوید تا مهلت ۶ ماهه دوباره شروع شود (البته روش اول ایمنتر و قانونیتر است).
هزینههای جاری: مالیات، معاینه فنی و بیمه
داشتن خودرو در ترکیه یعنی مدیریت هزینههای دولتی که گاهی با سیستمهای کشورهای دیگر متفاوت است.
۱. مالیات MTV
مالیات Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) یک مالیات سالانه است که باید در دو قسط (ژانویه و ژوئیه) به صورت آنلاین یا از طریق اپلیکیشن بانک پرداخت شود. مبلغ آن بر اساس حجم موتور و سن خودرو تعیین میشود.
۲. معاینه فنی (TÜVTÜRK)
معاینه فنی در ترکیه توسط شرکت TÜVTÜRK (شریک TÜV Süd آلمان) انجام میشود و قوانین سختگیرانهای دارد:
- خودروهای صفر: اولین معاینه بعد از ۳ سال.
- خودروهای سواری شخصی: پس از آن هر ۲ سال یکبار.
- خودروهای تجاری: هر سال (دقت کنید که بسیاری از وانتها در سند خودروی تجاری محسوب میشوند!).
۳. بیمه
بیمه شخص ثالث (Trafik Sigortası) اجباری است. اما با توجه به ترافیک پر هرجومرج شهرهایی مثل استانبول، داشتن بیمه بدنه (Kasko) به شدت توصیه میشود. برای درک بهتر تفاوتها، راهنمای ما درباره بیمه خودرو در ترکیه را مطالعه کنید.
نتیجهگیری: آیا ارزشش را دارد؟
داشتن خودروی شخصی در ترکیه یعنی آزادی. شما میتوانید جادههای ساحلی اژه را کشف کنید یا به دل کوهها بزنید. اگر با هزینههای بالای خرید (به دلیل مالیات) کنار بیایید و مراحل بوروکراتیک را یکبار پشت سر بگذارید، هزینههای نگهداری خودرو در ترکیه نسبت به بسیاری از کشورها معقولتر خواهد بود.
