Πίνακας περιεχομένων
Το Εσκισεχίρ είναι ένα παράδοξο. Όποιος περπατά σήμερα στους ζωντανούς δρόμους δίπλα στον ποταμό Πόρσουκ, βλέπει μια φοιτητούπολη με ευρωπαϊκό αέρα, γεμάτη καφέ και ζωή. Ωστόσο, το όνομά του αποκαλύπτει την πραγματική του κληρονομιά: «Παλιά Πόλη». Αυτή η αντίθεση ανάμεσα στη νεανική ενέργεια και την αρχαία ιστορία δεν είναι τυχαία είναι το αποτέλεσμα μιας ιστορίας επιβίωσης 4.000 ετών σε ένα από τα σημαντικότερα κομβικά σημεία της Ανατολίας.
Η ιστορία του Εσκισεχίρ δεν είναι απλώς μια χρονολογική διαδοχή ηγεμόνων. Είναι η ιστορία μιας πόλης που καταστράφηκε επανειλημμένα και αναγεννήθηκε μέσα από τις στάχτες της από τους Φρύγες και τους Οθωμανούς μέχρι τη σύγχρονη Τουρκική Δημοκρατία.
Οι αρχαίες ρίζες: Δορύλαιο (Προ Χριστού)
Πολύ πριν ονομαστεί Εσκισεχίρ, η τοποθεσία αυτή ήταν γνωστή ως Δορύλαιο. Οι ιστορικοί χρονολογούν τους πρώτους ανθρώπινους οικισμούς στην περιοχή περίπου 4.000 χρόνια πριν, αλλά η πρώτη σημαντική αστική δομή διαμορφώθηκε υπό τους Φρύγες τον 8ο αιώνα π. Χ. (περίπου το 700 π. Χ.).
Η στρατηγική του θέση ήταν καθοριστική ήδη από τότε. Η πόλη βρισκόταν πάνω σε σημαντικούς εμπορικούς δρόμους και ήταν φημισμένη για τις θερμές πηγές της. Αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή Şarhöyük αποδεικνύουν ότι και οι Χετταίοι είχαν παρουσία εδώ γύρω στο 1460 π. Χ. Το Δορύλαιο δεν ήταν ένα ήσυχο χωριό, αλλά ένα εμπορικό κέντρο που αργότερα χρησιμοποιήθηκε από τους Ρωμαίους και τους Βυζαντινούς ως στρατιωτικό και επιμελητειακό κέντρο.
Σουλτανονού: Η μετάβαση στην τουρκική κυριαρχία
Με την άφιξη των Σελτζούκων στα τέλη του 11ου αιώνα (περίπου το 1074 μ. Χ.), η μοίρα της περιοχής άλλαξε δραματικά. Η πόλη έγινε γνωστή με το όνομα Σουλτανονού (Sultanönü). Δεν ήταν μόνο ένα διοικητικό κέντρο, αλλά και ένα πολιτιστικό χωνευτήρι.
Εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκε η πνευματική ταυτότητα της περιοχής. Ο διάσημος λαϊκός ποιητής Γιουνούς Εμρέ, του οποίου ο τάφος βρίσκεται στο κοντινό Mihalıçcık, διαμόρφωσε εδώ την τουρκική γλώσσα και τον μυστικισμό. Τα ποιήματά του για τον ουμανισμό και την αγάπη παραμένουν μέχρι σήμερα κεντρικό κομμάτι της ανατολίτικης κουλτούρας, θυμίζοντας το έργο άλλων μεγάλων λογοτεχνών, όπως τα ποιήματα του Ναζίμ Χικμέτ.
Το λίκνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
Το Εσκισεχίρ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ίδρυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ένα γεγονός που συχνά παραβλέπεται. Το 1288, ο Οσμάν Γαζή, ο ιδρυτής της δυναστείας, κατέλαβε το βυζαντινό φρούριο Καρατζαχισάρ νοτιοδυτικά της σημερινής πόλης. Αυτή ήταν μία από τις πρώτες σημαντικές στρατιωτικές νίκες των νεαρών Οθωμανών και εδραίωσε τη δύναμή τους στην Ανατολία.
Είναι ενδιαφέρουσα η αντίθεση: Ενώ ο Οσμάν Γαζή έθετε εδώ τις βάσεις για μια παγκόσμια αυτοκρατορία που αργότερα θα διοικούσε μέρη όπως η Οθωμανική Ιερουσαλήμ, το ίδιο το Εσκισεχίρ παρέμεινε για μεγάλο διάστημα μια μάλλον ήσυχη επαρχιακή πόλη. Μόλις τον 19ο αιώνα αυτό θα άλλαζε μέσω μιας τεχνικής επανάστασης.
Το σημείο καμπής: Ο σιδηρόδρομος και ο εκσυγχρονισμός
Η πραγματική γέννηση του σύγχρονου Εσκισεχίρ δεν συνέβη στο πεδίο της μάχης, αλλά πάνω στις ράγες. Στα τέλη του 19ου αιώνα, η πόλη έγινε κεντρικός κόμβος του Σιδηροδρόμου της Ανατολίας (μέρος της περίφημης γραμμής Βερολίνου Βαγδάτης). Αυτό μετέτρεψε την αγροτική πόλη σε μια καρδιά επιμελητείας.
Τα μεγάλα εργαστήρια επισκευής (σήμερα Tülomsaş) έφεραν βιομηχανία, εμπόριο και μετανάστες στην πόλη. Μετά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1877-1878), πολλοί πρόσφυγες από τα Βαλκάνια και τον Καύκασο κατέφυγαν εδώ, διαμορφώνοντας μόνιμα τη δημογραφική δομή της πόλης. Το Εσκισεχίρ έγινε κοσμοπολίτικο και βιομηχανικό.
Καταστροφή και Αναγέννηση: Ο Πόλεμος της Ανεξαρτησίας
Ο Τουρκικός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας (1919-1923) σηματοδοτεί το πιο σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας της πόλης, αλλά και την πιο ηρωική της στιγμή. Λόγω της στρατηγικής θέσης του σιδηροδρόμου, η πόλη έγινε πεδίο σκληρών μαχών. Τον Ιούλιο του 1921, το Εσκισεχίρ περιήλθε υπό ελληνική κατοχή κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Η απελευθέρωση ήρθε στις 2 Σεπτεμβρίου 1922, αλλά το τίμημα ήταν βαρύ. Κατά την υποχώρηση, οι δυνάμεις κατοχής άφησαν πίσω τους καταστροφή: χιλιάδες κτίρια κάηκαν και οι υποδομές ερειπώθηκαν. Ιστορικές αναφορές μιλούν για πάνω από 10.000 κατεστραμμένα σπίτια. Η «Παλιά Πόλη» έπρεπε να ξαναχτιστεί σχεδόν εξ ολοκλήρου.
Το Εσκισεχίρ στη Δημοκρατία: Η πόλη των φοιτητών
Με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας το 1923, το Εσκισεχίρ έγινε επίσημα επαρχία και ξεκίνησε την άνοδό του ως σύγχρονη μητρόπολη. Η πόλη εκμεταλλεύτηκε τη βιομηχανική της κληρονομιά και την κεντρική της θέση για να επανεφεύρει τον εαυτό της. Σήμερα είναι γνωστή κυρίως ως φοιτητούπολη. Αν σκοπεύετε να επισκεφθείτε την περιοχή για να εξερευνήσετε την Κοιλάδα των Φρυγών, η ενοικίαση αυτοκινήτου στην Τουρκία είναι η ιδανική επιλογή.
Με το Πανεπιστήμιο Anadolu και το Πανεπιστήμιο Osmangazi, η πόλη φιλοξενεί εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές, γεγονός που της προσδίδει μια μοναδική, φιλελεύθερη ατμόσφαιρα. Εκτός από την εκπαίδευση, η πόλη φημίζεται για τη χειροτεχνία της, ιδιαίτερα τον σηπιόλιθο (Lületaşı), ο οποίος εξορύσσεται εδώ και αιώνες και μετατρέπεται σε περίτεχνες πίπες και κοσμήματα.
Το Εσκισεχίρ απέδειξε ότι η ιστορία δεν ζει μόνο στα μουσεία. Από τα φρυγικά ερείπια μέχρι τα πεδία των μαχών και τα σύγχρονα τρένα υψηλής ταχύτητας, η πόλη είναι μια ζωντανή μαρτυρία της ανθεκτικότητας της Ανατολίας.
