İçindekiler
Editörün Notu: Bu içerik, Türkiye demokrasisi için bir dönüm noktası olan 2023 seçimlerinin ikinci tur sürecini belgeleyen kapsamlı bir arşiv niteliğindedir.
Türkiye, 13. Cumhurbaşkanını belirlemek için sandık başına gittiği tarihi süreçte, siyasi tarihinde bir ilki yaşadı: Seçimler ikinci tura kaldı. Peki, bu süreç nasıl işledi ve sonuçlar ne anlama geliyordu? Bu rehberde, 2023 seçimlerinin kritik ikinci tur dinamiklerini ve sürecin teknik detaylarını mercek altına alıyoruz.
Türkiye’de Seçim Neden İkinci Tura Kaldı?
Türk seçim sistemindeki “salt çoğunluk” kuralı gereği, ilk turda hiçbir adayın oyların %50’sinden fazlasını (yani %50 + 1 oy) alamaması nedeniyle süreç uzadı. Seçimi önde tamamlayan iki aday, Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu, 28 Mayıs’ta gerçekleşen tarihi finalde kozlarını paylaştı.
Bu süreçte yurt dışındaki Türk vatandaşlarının katılımı da büyük önem taşıdı. Özellikle Amerika’daki Türk toplumu, hem sandıkta hem de kültürel etkinliklerde bir araya geldi. Örneğin, Türk Festivali DC gibi organizasyonlar, gurbetçilerin milli bağlarını güçlendirdiği önemli platformlar olarak dikkat çekiyor.
Yarışan Adaylar ve İttifaklar
İkinci tur pusulasında sadece iki isim yer aldı:
- Recep Tayyip Erdoğan (Cumhur İttifakı)
- Kemal Kılıçdaroğlu (Millet İttifakı)
İlk turun geçici sonuçlarına göre Erdoğan oyların %49,51’ini alarak yarışı önde götürürken, Kılıçdaroğlu %44,88 oranında kaldı. Seçim ekonomisi de bu dönemde gündemin ana maddelerinden biriydi. Döviz kurlarındaki hareketlilik, iPhone 15 Türkiye fiyatı gibi ithal teknolojik ürünlerin maliyetlerine doğrudan yansıyan bir faktör olarak tartışıldı.
İkinci Tur Süreci Nasıl İşledi?
İkinci tur oylaması, teknik olarak bir “referandum” havasında geçti. Sürecin takvimi ise Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından şu şekilde belirlenmişti:
- 15 Mayıs: Propaganda döneminin başlaması.
- 16-18 Mayıs: İlçe seçim kurullarına itiraz süreçleri.
- 19 Mayıs: YSK’nın kesinleşen birinci tur sonuçlarını ilanı.
- 20-24 Mayıs: Yurt dışı temsilciliklerde oy verme işlemleri.
- 27 Mayıs: Seçim propagandası yasaklarının başlaması.
- 28 Mayıs: Büyük gün Oy verme işlemi ve sonuçların açıklanması.
- 1 Haziran: Resmi sonuçların kesinleşmesi.
Seçim Sistemi ve İlk Tur Verileri
Türkiye’de seçim sistemi iki ayaklıdır: Cumhurbaşkanlığı (yürütme) ve Milletvekilliği (yasama). 2023 seçimlerinde 600 sandalyeli TBMM üyeleri de belirlendi. Seçim atmosferinin yoğunluğundan uzaklaşmak isteyenler için İstanbul’un Michelin yıldızlı restoranları veya kırsal turizm rotaları, siyaset dışı bir nefes alma alanı sundu.
YSK Başkanı Ahmet Yener’in açıkladığı verilere göre, 2023 seçimleri rekor katılıma sahne oldu:
Yurt içi sandıkların %100’ü açıldığında katılım oranı %88,92 gibi inanılmaz bir seviyeye ulaştı. Yurt dışı katılımı ise %52,99 bandında seyretti. İlk turun resmi tablosu ise şöyle şekillendi:
- Recep Tayyip Erdoğan (Cumhur İttifakı): %49.51
- Kemal Kılıçdaroğlu (Millet İttifakı): %44.88
- Sinan Oğan (Ata İttifakı): %5.61
