Spis treści
Dlaczego ta ustawa jest kluczowa dla inwestorów
Dla zagranicznych inwestorów i firm technologicznych Ustawa nr 4691 o Strefach Rozwoju Technologii (Technology Development Zones Law) jest prawdopodobnie najważniejszym instrumentem w tureckim systemie prawnym. Przekształca ona Turcję z prostej lokalizacji produkcyjnej w prawdziwy raj podatkowy dla działalności badawczo rozwojowej (B+R).
Główna korzyść: Firmy działające w tych strefach (technoparkach) korzystają z ogromnych ulg podatkowych obowiązujących do 31 grudnia 2028 roku. Obejmują one całkowite zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) od zysków z oprogramowania i działalności B+R, a także zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) dla personelu badawczego. Często pomijanym atutem jest nowa regulacja dotycząca pracy zdalnej: obecnie do 75% czasu pracy można spędzać poza strefą bez utraty statusu podatkowego co jest kluczową zaletą w erze pracy hybrydowej.
Niniejszy artykuł oferuje nie tylko ogólny zarys, ale pełne, poprawione polskie tłumaczenie rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy. Podczas gdy wiele źródeł dostarcza jedynie niedokładne tłumaczenia maszynowe, my doprecyzowaliśmy terminologię prawniczą (używając precyzyjnych terminów takich jak „podstawa prawna” czy „zakres obowiązywania”), aby umożliwić Państwu dokładne zrozumienie ram prawnych.
Rozporządzenie wykonawcze do ustawy o Strefach Rozwoju Technologii
Nota redakcyjna: Poniższy tekst jest rzetelnym tłumaczeniem oficjalnego rozporządzenia wykonawczego regulującego stosowanie ustawy nr 4691.
CZĘŚĆ PIERWSZA: Cel, zakres, podstawa prawna, definicje i skróty
Cel
ARTYKUŁ 1 – (1) Celem niniejszego rozporządzenia jest uregulowanie zasad tworzenia, funkcjonowania, zarządzania i nadzoru nad Strefami Rozwoju Technologii, a także określenie zadań, uprawnień i odpowiedzialności osób oraz instytucji z nimi związanych. Określa ono również dalsze procedury i zasady dotyczące wdrażania ustawy nr 4691 o Strefach Rozwoju Technologii z dnia 26 czerwca 2001 r.
Zakres obowiązywania
ARTYKUŁ 2 – (1) Niniejsze rozporządzenie obejmuje tworzenie, eksploatację, zarządzanie i nadzór nad Strefami Rozwoju Technologii, a także obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność powiązanych osób i instytucji w ramach ustawy nr 4691.
(2) W przypadku działalności w regionach objętych ustawą nr 4691, przepisy ustawy o finansach publicznych i kontroli nr 5018, ustawy o Trybunale Obrachunkowym nr 6085 oraz ustawy o przetargach publicznych nr 2886 i ustawy o zamówieniach publicznych nr 4734 nie mają zastosowania, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.
Podstawa prawna
ARTYKUŁ 3 – (1) Niniejsze rozporządzenie opiera się na artykułach 4, 5, 8, 9 oraz artykule tymczasowym 2 ustawy nr 4691, a także na artykule 27 dekretu z mocą ustawy nr 635 dotyczącego organizacji i zadań Ministerstwa Nauki, Przemysłu i Technologii.
Definicje i skróty
ARTYKUŁ 4 – (1) Na potrzeby niniejszego rozporządzenia poniższe terminy oznaczają:
- a) Badania i Rozwój (B+R): Systematycznie prowadzone prace twórcze mające na celu zwiększenie zasobów wiedzy (w tym o kulturze, człowieku i społeczeństwie) oraz jej wykorzystanie do tworzenia nowych procesów, systemów i zastosowań, w tym oprogramowania.
- b) Badacz: Eksperci posiadający co najmniej stopień licencjata, zaangażowani w tworzenie nowych informacji, produktów, procesów i systemów oraz kierujący projektami B+R.
- c) Działalność produkcyjna oparta na B+R: Działania zmierzające do wytworzenia produktów komercyjnych wynikających z prac B+R prowadzonych przez przedsiębiorców w regionie. Tego typu innowacje są kluczowe dla firm takich jak Hyundai Turcja, które rozwijają lokalne technologie.
- ç) Centra lub instytuty B+R: Instytucje publiczne dysponujące wykwalifikowanym personelem i nowoczesnym wyposażeniem do rozwoju technologii.
- d) Personel B+R: Badacze, programiści i technicy bezpośrednio zaangażowani w działania badawczo rozwojowe.
- e) Ministerstwo: Ministerstwo Przemysłu i Technologii.
- f) Akta wniosku: Dokumentacja niezbędna do utworzenia, rozszerzenia lub zmiany strefy.
- g) Region / Strefa: Strefa Rozwoju Technologii (technopark).
- h) Wytyczne operacyjne strefy: Zbiór zasad dotyczących usług i działalności w strefie, opracowany przez spółkę zarządzającą.
- i) Personel pomocniczy: Menedżerowie, personel techniczny, asystenci laboratoryjni, pracownicy sekretariatu i podobny personel wspierający działania B+R.
- k) Przedsiębiorca: Osoby fizyczne i prawne korzystające z usług i obiektów w regionie.
- o) Inkubator przedsiębiorczości: Placówki wspierające młode firmy poprzez usługi biurowe, sprzęt i mentoring.
- p) Strefa Rozwoju Technologii: Miejsce (technopark/technopolis), w którym zintegrowane są struktury akademickie, gospodarcze i społeczne, a firmy produkują wysokie technologie.
- s) Biuro Transferu Technologii (TTO): Jednostka promująca współpracę między instytucjami B+R a przemysłem oraz komercjalizująca własność intelektualną.
- ee) Spółka zarządzająca: Spółka akcyjna odpowiedzialna za zarządzanie i eksploatację strefy.
CZĘŚĆ DRUGA: Tworzenie, eksploatacja i działalność
Utworzenie komitetu założycielskiego
ARTYKUŁ 5 – (1) Komitet założycielski tworzony jest na podstawie protokołu. Składa się on z przedstawicieli co najmniej jednego uniwersytetu, instytutu wysokich technologii lub publicznego centrum B+R oraz innych instytucji uczestniczących w prowincji, w której ma powstać strefa.
Wybór lokalizacji
ARTYKUŁ 6 – (1) Wyboru lokalizacji dokonuje komitet założycielski lub spółka zarządzająca.
(2) Warunkiem koniecznym jest bliskość co najmniej jednego uniwersytetu lub instytutu B+R w granicach prowincji.
(3) Przy wyborze bierze się pod uwagę kryteria takie jak bliskość uniwersytetu, infrastruktura, warunki geologiczne, stosunki własnościowe oraz zgodność z planami zagospodarowania przestrzennego.
(4) Obszary chronione, takie jak parki narodowe, strefy ochrony wybrzeża lub tereny wojskowe, są co do zasady wyłączone z wyboru, chyba że pozwalają na to przepisy szczególne.
Wnioskowanie o utworzenie strefy
ARTYKUŁ 8 – (1) Komitet założycielski składa wniosek o utworzenie strefy do Dyrekcji Generalnej. Dotyczy to również rozszerzeń lub zmian granic strefy.
(2) Dokumentacja wnioskowa musi zawierać m.in.:
- Oficjalne pismo aplikacyjne.
- Protokół komitetu założycielskiego.
- Informacje z ksiąg wieczystych i mapy wybranego obszaru.
- Szczegółowy raport wykonalności (Feasibility Report).
Dla inwestorów ten krok jest decydujący: bez zatwierdzonego raportu wykonalności, dokumentującego potencjał przemysłowy i akademicki regionu, żaden technopark nie zostanie zatwierdzony. Wydarzenia takie jak TEKNOFEST 2026 pokazują, jak wielki potencjał drzemie w tureckim sektorze technologicznym.
Komisja oceniająca
ARTYKUŁ 9 – Komisja oceniająca składa się z przedstawicieli różnych ministerstw (m.in. przemysłu, finansów, środowiska), Rady Szkolnictwa Wyższego (YÖK), TÜBITAK oraz Unii Izb i Giełd (TOBB). Gwarantuje to szeroką koordynację międzyresortową.
Zadania spółki zarządzającej
ARTYKUŁ 15 – Spółka zarządzająca (Managing Company) jest sercem technoparku. Do jej zadań należy:
- Planowanie i budowa infrastruktury.
- Świadczenie usług takich jak dostawa energii, internet, ochrona i sprzątanie.
- Przydzielanie powierzchni biurowej przedsiębiorcom.
- Ważne dla startupów: Prowadzenie inkubatora przedsiębiorczości.
- Weryfikacja projektów B+R przedsiębiorców w celu zatwierdzenia zwolnień podatkowych.
Interesujący szczegół dla przedsiębiorców: Jeśli ukończysz swój projekt B+R i w ciągu trzech miesięcy nie przedstawisz nowego projektu, spółka zarządzająca może wypowiedzieć umowę najmu i usunąć Cię ze strefy (Art. 15, ust. n). Ciągłość innowacji jest zatem obowiązkowa.
Inkubator i transfer technologii
ARTYKUŁ 16 & 17 – Strefa musi wspierać młode firmy. Startupy w inkubatorze często otrzymują zniżki na czynsz (nawet do 50%). Biuro Transferu Technologii (TTO) pomaga w patentowaniu i komercjalizacji wynalazków to cenne wsparcie dla spin offów akademickich.
CZĘŚĆ TRZECIA: Planowanie i nieruchomości
ARTYKUŁ 20 – Grunty będące własnością uniwersytetów mogą zostać przekazane spółce zarządzającej do użytkowania. Ciekawostka dla inwestorów budowlanych: na gruntach państwowych przez pierwsze pięć lat można uzyskać bezpłatne użytkowanie, a później za niewielką opłatą.
CZĘŚĆ CZWARTA: Wsparcie i zachęty (Kluczowy element)
Tutaj inwestorzy znajdą „ukryte klejnoty” ustawy. Wsparcie finansowe ze strony Ministerstwa jest znaczące.
Wykorzystanie środków
ARTYKUŁ 27 – Ministerstwo może finansowo wspierać budowę infrastruktury, budynków administracyjnych i inkubatorów. Środki te są dotacjami (grants), a nie pożyczkami, co drastycznie obniża koszty kapitałowe dla spółek operacyjnych.
CZĘŚĆ SZÓSTA: Zwolnienia i wyjątki podatkowe
Ten rozdział jest lekturą obowiązkową dla każdego dyrektora finansowego i doradcy podatkowego. (Uwaga: Terminy zostały przedłużone w późniejszych nowelizacjach do 31.12.2028 r., nawet jeśli pierwotny tekst zawiera starsze daty).
Korzyści podatkowe
ARTYKUŁ 37 – (1) Najważniejsze regulacje:
- Podatek CIT: Zyski z oprogramowania i działalności B+R w strefie są zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych.
- Podatek PIT dla personelu: Wynagrodzenia personelu B+R (badaczy, programistów) są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.
- Personel pomocniczy: Pracownicy funkcji wspierających (np. HR, finanse) również mogą korzystać ze zwolnień, jednak ich liczba jest ograniczona do 10% liczby personelu B+R.
- Podatek VAT: Dostawy oprogramowania i usług wytworzonych w strefie są zwolnione z podatku VAT.
Aby uzyskać więcej informacji na tematy powiązane, jak np. działalność dużych koncernów korzystających z tych ulg, warto sprawdzić przewodnik po Volkswagen Turcja 2025 oraz inne analizy rynkowe.
Praca zdalna (Remote Work)
Kluczowy punkt w artykule 37 (e): Personel B+R może spędzać czas poza strefą i nadal zachować zwolnienie podatkowe, jeśli działalność jest bezpośrednio związana z projektem (np. testy laboratoryjne, próby terenowe). Nowsze uzupełnienia ustawy pozwalają obecnie na to, aby do 75% czasu pracy odbywało się w trybie home office lub zdalnym bez utraty preferencyjnego statusu.
CZĘŚĆ SIÓDMA: Postanowienia końcowe
ARTYKUŁ 41 – Niniejsze rozporządzenie weszło w życie pierwotnie 1 kwietnia 2014 r. i było aktualizowane kolejnymi dekretami.
ZAŁĄCZNIK: Raport wykonalności dla Stref Rozwoju Technologii
Załącznik do rozporządzenia określa strukturę raportu wykonalności. Wymaga on szczegółowych danych dotyczących:
- Potencjału akademickiego: Liczba absolwentów studiów magisterskich i doktoranckich w prowincji.
- Potencjału przemysłowego: Istniejące centra B+R i struktura przemysłu.
- Planu finansowego: Koszty inwestycyjne na pierwsze trzy lata i planowane źródła przychodów (czynsze, przychody TTO).
Jeśli planują Państwo wejście na rynek turecki, zrozumienie tej ustawy jest pierwszym krokiem. Tworzy ona ramy pozwalające połączyć innowacyjność z maksymalną efektywnością kosztową.
